SEMI-HOAX: Gekleurde kuikens gaan na enkele dagen dood door de verf

Momenteel circuleert er een afbeelding van kuikens, geverfd in verschillende kleuren, die na enkele dagen zouden komen te sterven als gevolg van de gebruikte chemicaliën. Hoewel geverfde kuikens wel degelijk bestaan en te koop aangeboden worden, is de verf onschadelijk en zullen ze er niet van sterven. Wel is het zo dat in sommige landen zoals Iran ze op een meer brutale manieren worden geverfd die niet conform is met de gangbare, onschadelijke wijze waarop het zou moeten gebeuren.

De tekst op de afbeelding luidt als volgt:

Dit werd aanvankelijk verspreid op de Facebook pagina van PiepVandaag, op 3 april 2014, met volgend bijschrift:

De afbeelding werd nadien ook overgenomen door de Facebook pagina van de Koningin Sophia-Vereeniging tot Bescherming van Dieren op 11 april 2014, met volgend bijschrift:

Nieuws van alweer een paar dagen geleden maar zo een week voor pasen de moeite waard nog eens te delen!

http://www.piepvandaag.nl/karens-blog-gekleurde-paaskuikens/

Hoe een kuikentje een geverfd, decoratief huisdiertje wordt.

Tot ze er maar al te snel aan dood gaan.

Via PiepVandaag!

KORTE INHOUD

Gekleurde kuikens zijn geen nieuw fenomeen, en ze zijn vooral populair in Aziatische landen waar er veelal geen verband wordt gelegd met Pasen. Voordien werd het kleuren van (wilde) vogels ook al toegepast door wetenschappers en docenten, om de dieren te traceren of om het groeiproces van het dier te tonen aan studenten.

Het verven van een kuiken is op zich een veilige en ongevaarlijke procedure, vermits het gebeurt via injectie van kleurstof in het ei. Deze kleurstoffen zijn immers onschadelijk, en behoren ook tot de veilige toevoegingen in andere etenswaren. Na verloop zullen er bij het dier veren beginnen te groeien, die weer de normale en natuurlijke kleur hebben. Het gaat hier dus slechts om een tijdelijk effect, en het kuiken zal er niet aan sterven. Wel bestaan er helaas ook andere praktijken waarbij kuikens op brutale wijze gekleurd worden nadat ze reeds uit hun ei gekomen zijn, deze methode wordt niet goedgekeurd door wetenschappers.

Dierenrechtenorganisaties argumenteren, vaak terecht, dat de verkoop van gekleurde kippen een dier herleidt tot een stuk speelgoed i.p.v. een levend wezen. Niettemin is het wel belangrijk om te onthouden dat de eindverantwoordelijkheid in eerste instantie bij de koper ligt, die besluit over te gaan tot een "impulsaankoop" en hier nadien spijt van heeft. Er bestaan dan ook verkopers met de nodige ethiek, die erop aandringen het dier terug te brengen indien het niet meer gewenst zou zijn. Zo worden ook heel wat pups verhandeld als "impulsaankoop", waarbij de verantwoordelijkheid eerder bij de koper dan bij de verkoper gezocht moet worden.

DETAIL ANALYSE

Gekleurde kuikens zijn geenszins een nieuwigheid op de markt. Reeds in 2010 maakte het Nederlandse AD er melding van dat dit een populaire rage is in Aziatische landen. Voordien werd dit ook al jaren toegepast door wetenschappers om wilde vogels te kunnen traceren, en door leerkrachten om aan hun studenten te tonen hoe de veren precies groeien. De kleur is immers niet permanent: eenmaal de veren verschijnen hebben die weer een normale, natuurlijke kleur tot er uiteindelijk van de verfkleur niets meer overblijft.

HET KLEURPROCES

Hoe gaat het precies in z'n werk om kuikens een ander kleurtje te geven? De procedure is in principe erg eenvoudig: er worden kleurstoffen ingespoten in het ei, en het gaatje van de injectie wordt met was terug afgesloten. Dit gebeurt op de achttiende dag van de incubatie, drie dagen voordat het kuikentje uit het ei komt. Dit resulteert vervolgens in een gekleurd kuiken, althans tot de veren beginnen verschijnen, die weer de natuurlijke kleur van de kip zullen hebben. Het is hierbij niet het geval dat het dier na enkele dagen komt te overlijden.

Wetenschappelijk onderzoek heeft uitgewezen dat deze procedure geheel onschadelijk is voor het kuiken, en er geen gevolgen zijn voor de gezondheid, eetlust of groei van het dier. Ook de kleurstoffen zelf zijn onschadelijk, omdat ze specifiek worden aangemaakt om gebruikt te worden in voeding. Ook de voeding die we voor onszelf kopen in de grootwarenhuizen bevatten vaak kleurstoffen, en desondanks er soms hysterie bestaat rond hun toegewezen e-nummers, zijn ze bij normale consumptie onschadelijk voor de gezondheid. Deze meeste kleurstoffen zijn gebaseerd op natuurlijke ingrediënten, die ook van nature terug te vinden zijn in groenten en fruit. Zo komt bv. kleurstof E101 ook voor in een banaan.

Helaas bestaan er, naast deze veilige standaardprocedure, ook andere manieren waarop kuikentjes soms worden geverfd. In dat geval worden ze vaak besproeid met een soort kleurmist, of worden ze massaal in emmers of bakken gegooid en als het ware vermengd met één of andere ongeïdentificeerde soort verf. Dit laatste zou plaatsgevonden hebben in Iran, zo beweert een schokkende Youtube video uit 2011. Vanzelfsprekend kan er hier wél gesproken worden over dierenmishandeling, en wordt deze methode geenszins goedgekeurd door wetenschappers of docenten.

ETHISCHE BEZWAREN

Het is geenszins het doel van dit artikel om een ethisch standpunt in te nemen betreffende de (on)aanvaardbaarheid van de verkoop van gekleurde kuikens. Dat is een mening die eenieder voor zichzelf dient te vormen. Wel trachten we hier enkele argumenten in een meer genuanceerde context te plaatsen.

Het verven van kuikens bezorgt het dier stress en is dierenmishandeling

Aangezien de kleurstoffen in het ei worden ingespoten, kan er amper sprake zijn van stress voor het dier. Menselijke embryo's krijgen immers ook (natuurlijke) kleurstoffen binnen via de voeding van de moeder (hetzij in beperktere en minder geconcentreerde mate). Niettemin kunnen methoden zoals het besproeien van kuikens met kleurmist wel worden beschouwd als stressvol en een vorm van dierenmishandeling.

Geverfde kuikens overlijden na enkele dagen

Wetenschappelijk onderzoek heeft uitgewezen dat het verven van kuikens d.m.v. injectie van kleurstof in het ei geheel veilig en onschadelijk is. Niettemin beroept PiepVandaag zich in een artikel op haar website op de "vele berichten op het internet van mensen die een gekleurd kuikentje aanschaften en het diertje na een paar dagen dood aantroffen". Op welke berichten de auteur van het artikel zich baseert, wordt er niet bij vermeld, en dus weten we ook niet waar de kuikens vandaan kwamen: werden ze op de veilige wijze gekleurd met injectie in het ei, of via besproeiing van een kleurmist, of op een nog andere manier?

Het is moeilijk om te oordelen op basis van een aantal berichten op internet, omdat we de juiste context niet kennen. De eigenaars van de overleden kuikentjes kunnen dan wel geloven dat de verf de oorzaak was hiervan, maar dat betekent nog niet dat dit ook met zekerheid het geval is. In welke omstandigheden (omgeving, voedsel, ...) heeft de eigenaar het kuikentje gehouden? Waren er andere oorzaken waardoor het kuikentje vooralsnog zou zijn overleden? Wat is de verhouding tussen het aantal overleden kuikentjes t.o.v. het totaal aantal verkochte kuikentjes? Mensen wiens kuikentje overlijdt zullen immers sneller een bericht op internet plaatsen om hun verontwaardiging te uiten, dan mensen wiens kuikentje blijft leven.

Geverfde kuikens voor vermaak of decoratie zijn een vorm van dierenmishandeling

Het hoofdargument dat hier wordt aangehaald, is dat gekleurde kuikentjes leiden tot "impulsaankopen" die na enkele dagen ongewenst zijn. Dit zou vooral het geval zijn rond de paasperiode. Hoewel het inderdaad zo is dat gekleurde kuikens in bv. de Verenigde Staten vooral in die periode te koop werden aangeboden (de hype zou intussen sterk afgenomen zijn, en in een aantal staten zelfs verboden zijn), is dit niet overal het geval. In Aziatische landen zijn Christelijke feestdagen zoals Pasen immers veel minder belangrijk dan in Europa of de Verenigde Staten, en daar zijn kuikens dus geen specifiek "paasgeschenk".

NIettemin kan een gekleurd kuiken wel degelijk leiden tot een "impulsaankoop" waar de klant nadien spijt van heeft. Dierenrechtenorganisaties leggen de verantwoordelijkheid hier vooral bij de verkoper en zelden bij de koper. Niettemin is het nog altijd de koper die overgaat tot het besluit om een gekleurd kuiken aan te schaffen, en is het de koper die zich achteraf van het dier ontdoet op soms onwaardige manieren. Hierbij wordt ook vaak genegeerd dat een aantal dierenhandelaars wel degelijk ethisch te werk gaan op dat gebied: Peter R. Theer, een gepensioneerde kweker uit Texas, VS, vertelde in 2012 nog aan de New York Times dat hij telkens vroeg aan zijn klanten om het kuikentje terug te brengen indien de kinderen het dier beu waren - en dat gebeurde met de regelmaat van de klok.

Het is niettemin erg begrijpelijk dat mensen ethisch bezwaar tonen tegen de verkoop van gekleurde kuikentjes, uitsluitend voor "vermaak" of "ter decoratie". Een dier is immers niet zomaar een "speelgoed", maar brengt de nodige verantwoordelijkheid met zich mee. Zo worden jammer genoeg ook pups en andere jonge dieren vaak om dezelfde reden aangekocht. Het idee dat gekleurde kuikentjes onaanvaardbaar zijn, staat echter haaks op de populariteit van de cosmetica: erg veel vrouwen (en soms ook mannen) kiezen er bewust voor om hun haar te kleuren, en dit vaak meermaals, en ook make-up voor vrouwen is in feite een vorm van zichzelf een kleur geven. Daarnaast is het opvallend dat er plots nu erg veel commotie is rond gekleurde kuikens, terwijl dit nochtans al verschillende jaren bestaat. In het bekende Nederlandse pretpark De Efteling vliegen er trouwens al decennia lang gekleurde duiven rond.

Kuikentjes (of andere dieren) hoeven helemaal niet gekleurd te zijn om ten prooi te vallen aan een "impulsaankoop". Het gebeurt immers maar al te vaak dat ouders een pup aankopen voor hun kind, om dan na enkele weken vast te stellen dat het kind geen interesse meer toont en niet naar de hond omkijkt. Wanneer ook de ouders geen tijd willen vrijmaken voor het dier, gebeurt het meer dan eens dat de hond aan een boom wordt vastgemaakt wanneer het gezin met vakantie vertrekt, of eenvoudigweg een dodelijke injectie krijgt bij de dierenarts. Ook in dat geval ligt de verantwoordelijkheid van de "impulsaankoop" in feite bij de koper, zoniet zouden zowat alle hondenfokkers ter wereld verantwoordelijk moeten gehouden worden.

CONCLUSIE

Er is geen reden tot bezorgdheid omtrent het kleurproces van kuikens, mits het op de correcte wijze gebeurt. In tegenstelling tot sommige beweringen, zal het kuiken hier niet aan overlijden. Het kan in die zin dus een handig hulpmiddel zijn voor wetenschappers en docenten. Wel kunnen er ethische vraagtekens geplaatst worden bij de verkoop (of aankoop) van gekleurde kuikens. Wellicht een goede vuistregel hierbij is: ga niet over tot de aankoop van een gekleurd kuiken, als je sowieso geen goed voorbereide plannen had om een kuiken aan te schaffen.

Bronnen:

- http://www.facebook.com/photo.php?fbid=741933922504809 (bron van de semi-hoax)

- http://www.facebook.com/photo.php?fbid=752145091483407 (bron van de semi-hoax)

- http://www.ad.nl/ad/nl/1014/Bizar/article/detail/1954455/2010/04/02/Nieuwe-trend-gekleurde-kuikens.dhtml

- http://www.poultryhelp.com/coloringchicks.html

- http://lancaster.unl.edu/4h/embryology/colorchickens.shtml

- http://nl.hoax.wikia.com/wiki/E-nummers

- https://www.youtube.com/watch?v=J5TeaMWqSlI

- http://www.nytimes.com/2012/04/02/us/dyeing-easter-chicks-raises-concerns.html?_r=2&

- http://www.efteling.com/NL/Over-de-Efteling/Sprookjes-bestaan/Efteldingen-Sprookjes/Lees-hier-alle-Sprookjes/Lees-hier-alle-Sprookjes-Het-bruidskleed-van-Genoveva.html

- http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=DMF20130826_00708561