HOAX: Nieuwe gevaarlijke Afrikaanse spin in België

Momenteel circuleert er een waarschuwing voor een Afrikaanse spin die zich in België bevindt en uiterst gevaarlijk zou zijn, dit met bijgevoegde foto's van een hand waarop de vermeende resultaten van een spinnenbeet op afgebeeld worden. Het gaat hier echter om een hoax, er is geen enkele reden om aan te nemen dat de beet van de spin, zoals afgebeeld op de foto's, in voorkomend geval tot deze resultaten zou leiden. Bovendien komt die welbepaalde spin - die echter niet van Afrika afkomstig is - helemaal niet voor in België.

De afbeeldingen circuleren momenteel met volgend bijschrift:

Een andere versie circuleert sinds juni 2015 met een extra bijkomende tekst:

Deze hoax circuleert reeds in de één of andere vorm sinds 2002 op het internet, en werd aanvankelijk vooral verspreid via kettingmails, maar meer recent ook via Facebook. In realiteit gaat het helemaal niet om een "Afrikaanse spin", maar wel om de vioolspin of de "brown recluse spider", die inderdaad een gemiddelde grootte heeft van zo'n 15 mm. Deze spinnensoort komt echter niet voor in Afrika maar wel in Noord-Amerika.

De vioolspin is niet agressief, maar kan wel bijten wanneer deze zich in het nauw gedreven voelt. De beet van zo'n spin kan in het slechtste geval leiden tot necrose (afsterving van het weefsel), maar dit is uiterst zeldzaam. In de meeste gevallen blijft het resultaat van een beet van de vioolspin beperkt tot een kleine rode vlek, en zelfs dat komt erg zelden voor. Indien het toch gebeurt, geneest deze wonde vanzelf in een periode van twee tot drie maanden, en dit zonder medische attentie. Wel is het belangrijk om de wonde proper te houden, aangezien een eventuele combinatie met bacteriën voor meer problemen kan zorgen. Beweringen dat de beet van deze spin dodelijk is, zijn sterk overdreven: er zijn slechts 8 gevallen bekend waarbij de spinnenbeet mogelijk tot de dood heeft geleid, en in geen enkel geval is er bewijs dat de vioolspin hiervoor effectief verantwoordelijk was, aldus Rick Vetter van de Universiteit van Californië.

In een ander artikel van de Universiteit van Californië wordt opgemerkt dat necrose wonden vaak verkeerdelijk de diagnose krijgen van de beet van een vioolspin. Het is immers voor een gewone arts niet mogelijk om dit met zekerheid te bepalen, en necrose kan ook optreden als gevolg van bacteriën, virussen, schimmels, mijten, teken, wespen, enz... De foto's van de hand zouden dateren van juni 2003 en afkomstig zijn van Lynn McCutchen, een lerares anatomie en fysiologie aan de Kilgore College in Texas. Zij geeft aan dat het mogelijk om een beet van de vioolspin gaat, maar dat ze dit niet met zekerheid kan zeggen. Eén ding is alvast zeker: het welbepaalde exemplaar van de vioolspin afgebeeld op de foto was hoe dan ook niet de schuldige: de foto werd gewoon overgenomen van een andere website.

Volgens slangendeskundigen zou de wonde afgebeeld op de foto ook afkomstig kunnen zijn van een beet met een bepaald slangengif, maar indien McCutchen kort voordien ook door een slangen moest gebeten zijn, had ze dit wellicht wel vermeld. De wonde aan McCutchen's hand is tot dat stadium geëvolueerd omdat ze niet meteen naar een dokter ging, en de antibiotica die ze aanvankelijk kreeg sloeg niet aan. Mogelijk heeft een foute diagnose ook voor vertraging gezorgd van de juiste verzorging.

Er is in elk geval geen enkele reden tot bezorgdheid: de vioolspin heeft nooit haar intrede gemaakt in België, zelfs niet toevallig via vliegtuigen of boten. Volgens varianten van de hoax zou er dan weer sprake zijn dat deze spin terug te vinden is in Australië, maar ook daar werd geen enkel exemplaar van deze spinnensoort aangetroffen; als de vioolspin zich er toch bevindt, werd nog geen enkel geval van een spinnenbeet vastgesteld. Er is dan ook helemaal geen sprake van een "epidemie", zowel in België als elders in de wereld.

We kunnen concluderen dat de waarschuwing voor de gevaren van deze spin een hoax zijn is die nodeloze onrust en paniek zaait. De vioolspin is niet zo gevaarlijk als wordt beweerd, en komt helemaal niet voor in België. Het wordt dan ook afgeraden om deze waarschuwing verder te verspreiden.

Bronnen:

- www.hoax-slayer.com/brown-recluse.html

- http://spiders.ucr.edu/expert.html

- http://replay.waybackmachine.org/20090103032559/http://spiders.ucr.edu/hyperbole2003.html

- http://www.ipm.ucdavis.edu/PMG/PESTNOTES/pn7468.html

- http://ohioline.osu.edu/hyg-fact/2000/2061.html

- http://www.snopes.com/photos/bugs/brownrecluse.asp

- http://www.nps.gov/blue/planyourvisit/spiders-and-insects.htm

- http://www.arabel.ugent.be/nl.php?page=hoax

- http://www.australasian-arachnology.org/myths/loxosceles/