Complottheorieën

Een "Complottheorie" (van het Engels: Conspiracy Theory) of "Samenzweringstheorie" tracht veelal een verklaring te bieden voor een bepaalde gebeurtenis of situatie. In de meeste gevallen wordt er dan beweerd dat de waarheid eigenlijk wordt "onderdrukt" door bepaalde belangengroepen, geheime genootschappen, regeringen of andere machtshebbers. Meestal wordt dan ook geloofd dat de media wordt gemanipuleerd door diezelfde machthebbers, om te voorkomen dat de waarheid zou uitlekken. Een complottheorie verschilt in die zin van een hoax, dat het hier niet gaat om opzettelijk vervalste informatie die wordt verspreid, maar dat men daadwerkelijk gelooft dat de theorie gebaseerd is op een verdoken waarheid. In die zin verschilt het ook van een stadslegende, aangezien het hier specifiek gaat om een samenzwering, vrijwel altijd met negatieve intenties en de betrokkenheid van machthebbers of officiële instanties die informatie zouden achterhouden voor de bevolking. Het spreekt voor zich dat er meestal geen bewijs is om zulke complottheorieën te funderen, en gewoonlijk is het slechts een samenraapsel van (foute, of uit de context gerukte) informatie, waar meer achter wordt gezocht dan wat er daadwerkelijk te vinden is. Slechts in een klein aantal gevallen kan blijken dat een complottheorie aanleunt bij de werkelijkheid en gestaafd is op fundamentele argumenten. Het is raadzaam om voorzichtig om te springen met complottheorieën, en steeds degelijk onderzoek voert naar de bronnen, vooraleer je iets voor waar aanneemt. In sommige gevallen kan blijken dat aanhangers van complottheorieën een psychiatrisch syndroom ontwikkelen dat kan uitmonden in paranoïa. Dit is bv. het geval bij mensen die geloven constant thuis en elders te worden afgeluisterd, of in het oog worden gehouden door geheime overheidsagenten. Het is dan ook belangrijk om je goed te informeren, zodat je met je twee voeten op de grond blijft staan en de werkelijkheid niet uit het oog verliest.