HOAX: Brief van een Belgische moeder aan een Marokkaanse

De Hoax-Wijzer | 16/02/2014 | Update: 24/06/2014

Reeds sinds 2010 circuleert er op internet een zogenaamde "brief van een Belgische moeder aan een Marokkaanse moeder". Het onderwerp betreft het protest van een Marokkaanse vrouw tegen de overplaatsing van haar zoon naar een gevangenis verder verwijderd van huis. De brief zelf zou opgesteld zijn door de moeder van het slachtoffer dat vermoord werd door de voorgenoemde gevangene. Het gaat hier echter om een verzonnen scenario, en de tekst van de brief is afkomstig van een Braziliaanse blog van 2006.

De circulerende tekst luidt als volgt:

DIT MOET JE LEZEN! Brief van een Belgische moeder aan een Marokkaanse. Over de inversie van waarden: Een brief van een Belgische moeder aan een Marokkaanse moeder, na het zien van het televisiejournaal. EEN WAAR GEBEURD VERHAAL. Geachte mevrouw, Ik zag uw hevig protest voor de tv-camera’s tegen de overplaatsing van uw zoon van de gevangenis in Aarlen naar de gevangenis van Leuven. ... Ik heb u horen klagen over de afstand die u nu scheidt van uw zoon en de moeilijkheden die u hebt met de verplaatsing om hem te gaan bezoeken. Ik zag ook al de berichtgeving in de media door journalisten en verslaggevers over andere moeders in dezelfde situatie, zij worden verdedigd door diverse organisaties voor de verdediging van de mensen-rechten, enzovoort. Ik ben ook een moeder en ik begrijp uw protesten en uw ontevredenheid. Ik wil me aansluiten bij uw strijd omdat, zoals u zal zien, er ook een grote afstand is die mij scheidt van mijn zoon.

Ik werk, maar verdien weinig en heb dezelfde financiële moeilijkheden om bij hem op bezoek te gaan. Met veel moeite geraak ik bij hem op zondag, want ik werk elke dag van de week, ook op zaterdag en ik heb ook nog andere familiale verplichtingen met mijn andere kinderen.

Mocht u het nog niet hebben begrepen, ik ben de moeder van de jongen die door uw zoon gruwelijk werd vermoord in het benzinestation waar hij ‘s nachts werkte om zijn studies te kunnen betalen en zijn familie te helpen.

Ik ga hem volgende zondag bezoeken. Terwijl u uw zoon in uw armen neemt en een knuffel geeft, zal ik enkele bloemen leggen op zijn bescheiden graf op het stads kerkhof.

Oh, bijna vergeten, u kan gerust zijn, de staat houdt een gedeelte van mijn schamele salaris in om de nieuwe matras voor uw zoon te betalen, omdat hij de vorige twee verbrandde in de gevangenis waar hij zijn straf uitzit voor de gruwelijke moord die hij pleegde.

Tenslotte, nog steeds als een moeder, zou ik iedereen willen vragen om mijn mail te laten circuleren, hoe discreet hij ook is. We kunnen misschien iets bijdragen om de omkering van menselijke waarden te stoppen.

Mensenrechten zouden enkel mogen gelden voor rechtschapen mensen!!!

KORTE INHOUD

De brief tracht een vergelijk te maken tussen het leed van de daders en het leed van de slachtoffers. Terwijl de moeder van een moordenaar klaagt over de grote afstand naar de gevangenis waar haar zoon in wordt ondergebracht, is de afstand van de moeder tussen haar vermoorde zoon onoverbrugbaar. Nochtans gaat het hier om een onjuist vergelijk: de moeder van de dader is zelf immers onschuldig, en wil in staat zijn om haar zoon te kunnen zien ongeacht de feiten die hij gepleegd heeft. De verhuis van haar zoon naar een andere gevangenis, veel verder weg, zal niets veranderen aan de feiten en het overleden slachtoffer niet terug tot leven brengen.

De oorspronkelijke versie van deze brief dateert uit 2006 en is afkomstig van Brazilië. Daar zou de gevangene worden overgeplaatst van Sao Paulo naar het binnenland, een afstand die makkelijk zo'n 1500 km of meer kan bedragen, oftewel een reistijd van minimum 18 uur. In de huidige Nederlandstalige versie gaat het om een overplaatsing van Aarlen naar Leuven, een afstand van slechts 180 km, wat aantoont hoe de brief volledig uit de context getrokken werd.

In de huidige vorm, die zowel in het Nederlands als in het Frans, Spaans en Portugees circuleert, betreft het hier dus een geheel fictief scenario. In de meest recente versies werden ook enkele aanpassingen gemaakt om vreemdelingenhaat aan te wakkeren, waarbij de moeder van de moordenaar plots Marokkaans is, of in de meest recente Franstalige versie zelfs de zwarte minister van justitie Taubira. Nochtans heeft de Franse minister Taubira helemaal geen zoon in de gevangenis.

In de meest recente versies van de kettingbrief staat ook een volledige naam en adres vermeld, in bepaalde gevallen zelfs met telefoonnummers, van mensen die hier absoluut niets mee te maken hebben. Zij vragen bijgevolg om de kettingbrief niet verder te verspreiden. Het betreft hier dan ook een hoax die in de huidige vorm helemaal niet op waarheid berust maar enkel vreemdelingenhaat probeert aan te wakkeren, en het is aangeraden deze niet te delen.

OORSPRONG

De brief dook voor het eerst op, doch in een andere context, op een Braziliaanse blog van 24 mei 2006. De auteur van deze blog, een zekere "Grazi" (Grazielle R. Marco), maakt er de vermelding bij dat zij het via een e-mail ontvangen heeft, waaruit we aldus kunnen afleiden dat ze niet zelf de auteur is. Wellicht is de brief dus nog ouder, maar was dit de eerste keer dat deze op het internet werd gepubliceerd (en niet via e-mail zoals de meeste kettingbrieven zich vaak verspreiden), of is dit de oudste versie van de brief die momenteel nog steeds online te vinden is.

Volgens het scenario van deze brief werd een jongen vermoord tijdens een overval in de videotheek waar hij werkte. De moeder van het slachtoffer heeft dan een brief geschreven aan de moeder van de moordenaar, nadat die laatste op televisie verscheen tijdens een protestactie tegen de overplaatsing van haar zoon naar een andere gevangenis. De zogenaamde criminele zoon worden overgebracht van Sao Paulo naar het binnenland van Brazilië (exacte locatie niet nader bepaald). Aangezien Sao Paulo helemaal in het zuiden van het land ligt aan de kust, is die afstand al makkelijk zo'n 1500 km of meer, wat overeenkomt met een reistijd van minstens 18 uur.

Het is erg moeilijk om te achterhalen of het verhaal al dan niet op waargebeurde feiten berust. Braziliaanse nieuwsberichten uit mei 2006 spreken wel over een golf van geweld in Sao Paulo, wat mogelijk de inspiratiebron is geweest om deze brief te schrijven, ongeacht of het waargebeurd is of niet. De auteur tracht hier een vergelijk te maken tussen de moeder van een moordenaar en de moeder van een slachtoffer, en hun betrekkelijke afstand tot hun zoon. Maar zelfs al gaat het hier om een waargebeurd verhaal in Brazilië, gaat het vergelijk helemaal niet op.

Het is immers de zoon die een crimineel feit heeft gepleegd als moordenaar, en niet de moeder. Niettemin is het de moeder die hier gestraft wordt omdat ze, na de overplaatsing van haar zoon naar een gevangenis in het binnenland, meer dan 18 uur moet reizen om hem te kunnen zien. Hoewel de moeder van het slachtoffer haar zoon helemaal niet meer kan zien omdat hij vermoord werd, zal het overplaatsen van de dader naar een verdere gevangenis er niet voor zorgen dat het slachtoffer terugkeert uit de dood. Het brengt alleen meer leed voor de moeder van de moordenaar, die immers zelf onschuldig is en ongetwijfeld zal blijven houden van haar zoon ongeacht zijn criminele feiten.

VAN ZUID-AMERIKA NAAR SPANJE EN TERUG

Kort nadat de brief verscheen op de blog van "Grazi", begon deze ook te verschijnen op andere blogs en websites. Op 25 mei 2006 nam een Portugese blogger de tekst over van Grazi, en op 2 juni 2006 werd de tekst opnieuw geplaatst op een andere Braziliaanse blog. Op 31 augustus 2006 verscheen de brief op een Braziliaanse website waarmee je gratis virtuele berichten kan sturen, met een uitgebreide keuze aan kant-en-klare berichten onderverdeeld in tal van rubrieken. Mogelijk heeft dit ertoe bijgedragen dat de brief zich verder zou gaan verspreiden.

Toch lijkt het erop dat de brief pas echt in 2009 grootschalig is beginnen circuleren op het internet. Op 13 januari 2009 vinden we de originele versie, nog steeds geschreven in het Portugees, terug op een Braziliaanse blog. Op 26 december 2009 verschijnt dan voor het eerst een Spaanse vertaling, die een aangepaste versie van de brief plaatste in een lokale context. Dit keer de brief was gericht aan een Baskische moeder, wiens zoon een ETA-terrorist zou zijn, terwijl de zoon van de zogenaamde auteur van de brief het slachtoffer was van een bomauto. Van een videotheek is geen sprake meer.

Op 2 februari verscheen er een Argentijnse versie met de titel "Carta de una madra a otra". Hier wordt geen verwijzing gemaakt naar ETA-terroristen, noch naar de plaatsen waar de gevangenissen zich situeren. Wel wordt er verteld dat het slachtoffer werd doodgeschoten, op weg naar het werk dat hij deed om geld te verdienen waarmee hij de studies wou betalen van zijn jongere broers en zussen. Tenslotte wordt er duidelijk verwezen naar de "waarden die bestaan in Argentinië", en verschijnt er onderaan een naam van de zogenaamde auteur: Julia E. Fabiano. Hoewel deze vrouw waarschijnlijk wel echt zal bestaan, is de kans dat ze ook maar iets met de kettingbrief te maken heeft erg klein. Twee weken later, op 16 februari 2010, dook een derde Spaanstalige versie op: de moordenaar was dit keer een aanhanger van de Peruaanse terreurbeweging "Lichtend Pad", en de bomauto stond dit keer in Surco, Peru.

Op 20 april 2010 verscheen opnieuw een Portugese versie van de brief, dit keer niet op een Braziliaanse maar wel op een Portugese blog. Ook hier werd de inhoud aangepast om de lokale context te beantwoorden: de crimineel werd dit keer overgeplaatst van de gevangenis van Custóias naar die van Lissabon, een afstand van zo'n 320 km. Het slachtoffer zou dan weer omgekomen zijn in een overval op het benzinestation waar hij werkte om zijn studies te kunnen betalen en zijn familie financieel te kunnen steunen. We merken hierbij dat het concept van een bomauto helemaal werd vervormd naar een overval op een benzinestation. Het protest van de moeder van de dader zou, volgens deze versie, uitgezonden geweest zijn op de Portugese zender RTP1.

VAN PORTUGAL OVER FRANKRIJK NAAR BELGIË

Vanaf 2010 is de brief een geheel eigen leven beginnen leiden. Voor zover we hebben kunnen terugvinden, verscheen de eerste Franse vertaling, onder de titel "Lettre d'une mère à une autre mère" op 14 juni 2010 op het internet. In deze versie lezen we opnieuw dat de Portugese zender RTP1 een uitzending zou getoond hebben van het protest van een moeder wiens zoon werd overgeplaatst van de gevangenis van Porto (Custóias) naar die van Lissabon zelf. Ook hier werd het slachtoffer blijkbaar vermoord in het benzinestation waar hij werkte om zijn studies te kunnen betalen en zijn familie te helpen.

Iets meer dan een maand later, op 26 juli 2010, verscheen dan de Nederlandstalige versie van de brief op het internet, aanvankelijk onder de titel "Brief van de ene moeder aan de andere". Opnieuw werd de inhoud van de brief aangepast naar de lokale context: de gevangene werd dit keer overgebracht van Aarlen (nabij de Luxemburgse grens) naar Leuven (gelegen ten oosten van Brussel), wat een afstand van zo'n 180 km betreft. Opnieuw zou het slachtoffer gruwelijk vermoord zijn bij het benzinestation waar hij 's nachts werkte om zijn studies te betalen en zijn familie te helpen. Deze versie verscheen sinds 11 oktober 2010 ook in het Frans - met dezelfde Belgische locaties - wellicht omdat Aarlen (Arlon) in het Franstalige gedeelte van België ligt.

Een andere Franstalige versie circuleert sinds 31 juli 2011, waarbij de locaties plots gewijzigd worden naar Frankrijk: de gevangene werd dit keer overgebracht van Lyon naar Mulhouse, een afstand van ongeveer 380 km. Onderaan deze brief werd bovendien een handtekening toegevoegd: Edith Besançon, 10 Montée Beaumur, 38200 Vienne. In sommige gevallen staat er ook nog eens een telefoonnummer bij. Deze vrouw bestaat wel degelijk, en werd geïnterviewd door Le Dauphin in 2013, wanneer de brief nog meer viraal begon te circuleren, waarin ze liet weten dat ze niet de auteur is van de brief en helemaal geen zoon heeft die in de gevangenis zit.

DE MAROKKAANSE MOEDER

Op 1 december 2010 verscheen er plots een nieuwe versie van de brief. Hoewel de inhoud grotendeels ongewijzigd bleef, alsook de plaatsnamen Aarlen en Leuven, wordt er hier plots verwezen naar een "Belgische" en "Marokkaanse moeder". De Belgische vrouw is in dit verhaal de moeder van het slachtoffer, en de Marokkaanse vrouw de moeder van de dader die overgeplaatst zou worden naar de gevangenis van Leuven. We merken dat er hier duidelijk een racistische injectie heeft plaatsgevonden, en de auteur van de aangepaste versie van de brief had duidelijk de intentie om de Marokkaanse gemeenschap te stigmatiseren.

Kort nadien, op 18 december 2010, verscheen opnieuw een Nederlandstalige variant, dit keer genaamd "Een brief van een Antwerpse moeder aan een Marokkaanse moeder". Hoewel de inhoud van de brief verder geheel ongewijzigd is gebleven, wordt er van de Belgische moeder nu specifiek gezegd dat ze afkomstig zou zijn van Antwerpen. En dit keer zou de brief geschreven geweest zijn na het zien van het "Vlaamse TV-Journaal".

Sinds 4 november 2011 circuleert er dan weer een versie van de "Belgische moeder", maar dit keer voorzien van een nieuwe handtekening onderaan. De brief zou plots afkomstig zijn van een zekere Jos en Nicole Deconinck-Herssens uit Mespelare, met vermelding van hun ganse adres alsook hun telefoonnummer en individuele GSM-nummers. Net zoals in de Franse versie het geval was met Edith Besançon, bestaan deze mensen wel degelijk maar hebben ze niets te maken met de kettingbrief. Wanneer deze exacte versie werd gepubliceerd op krimineel.com, hebben zij contact opgenomen met de website op 17 maart 2013, om te laten weten dat ze zich distantiëren van de brief, en dat ze niet weten hoe hun gegevens in de handtekening ervan terecht gekomen zijn. Ze vragen dan ook om de kettingbrief niet langer te verspreiden.

FRANSE MINISTER VAN JUSTITIE TAUBIRA

Sinds 9 mei 2013 circuleert de kettingbrief opnieuw grootschalig in Frankrijk, maar dit keer met de bedoeling om de Franse minister van justitie, Christiane Taubira, in diskrediet te brengen. Ook hier is racisme de drijfveer: Taubira is een zwarte vrouw en politiek links georiënteerd, dat zijn genoeg redenen voor aanhangers van extreemrechts - waar het racisme zich van nature oriënteert - om haar legitimiteit als minister te verwerpen. Daarbovenop is ze een uitgesproken voorstander van het homohuwelijk, een extra reden waarom ze door extreemrechts wordt uitgescholden.

In deze versie van het verhaal, waar de gevangene opnieuw wordt overgebracht van Lyon naar Mulhouse, is de brief rechtstreeks gericht aan Taubira zelf, als de moeder van een zoon die in de gevangenis zit. Dat is vanzelfsprekend helemaal verzonnen: er is helemaal geen bewijs of aanwijzing dat er een zoon van Taubira in de gevangenis zou zitten. De kettingbrief richt zich op de hervormingen die de minister van justitie wil doorvoeren: het afschaffen van de minimumstraffen en het vervangen van korte celstraffen door een proeftijd. Dit zou ze doen om zo haar zoon te kunnen vrijlaten uit de gevangenis, of dat is toch althans wat deze versie van de kettingbrief ons wil doen geloven.

CONCLUSIE

De brief van de moeder van een slachtoffer aan de moeder van de dader gaat reeds sinds 2006 rond in verschillende vormen en versies. Hieruit blijkt dat het vooropgestelde scenario van de Nederlandstalige en Franstalige versies, alsook de meeste andere versies die circuleren, helemaal niet gebaseerd zijn op waargebeurde feiten. Bovendien is de brief in zijn huidige vorm helemaal uit de context getrokken: waar de afstand van de ene gevangenis naar de andere in Brazilië zo'n 1500 km zou bedragen, is de afstand tussen Aarlen en Leuven daarentegen slechts 180 km, zomaar even 8 keer minder.

De versies van de "Marokkaanse moeder" en van de Franse minister Taubira zijn bovendien duidelijk aangepast om vreemdelingenhaat aan te wakkeren. Het zijn toevallig steeds vreemdelingen - Marokkanen, negers, Polen, Bulgaren, Hongaren, ... - die de rol van de "slechterik" toegedeeld krijgen in het verhaal. Zoals Dr. Peter Burger aanhaalt in zijn artikel over dit onderwerp, is het een onrealistisch vergelijk tussen een vreemdeling die een gruwelijke moord pleegt, en een nette jongen die 's nachts werkt om zijn studies te betalen en zijn familie te helpen. Het is dan ook niet te verbazen dat een kettingbrief zoals deze het vaak erg goed doet in extreemrechtse kringen zoals Stormfront, en zelfs daar werd hij in 2012 als hoax bestempeld. Toch argumenteert Dr. Burger dat niet alle delers van zo'n brief vanzelfsprekend racistisch zijn. Vaak is de drijfveer een frustratie omtrent het tekort aan zorg voor slachtoffers en nabestaanden; dat er hier bevolkingsgroepen gestigmatiseerd worden is schijnbaar ondergeschikt.

Kortom, het betreft hier een hoax, die in huidige vorm bovendien racistisch van aard is, en best niet gedeeld kan worden. Bovendien hebben de mensen wiens naam in de handtekening van sommige versies terecht gekomen is, helemaal niets met de kettingbrief te maken en ook zij vragen om het verhaal niet verder te verspreiden.

Bronnen:

- http://www.gestolengrootmoeder.nl/wordpress/brief-aan-een-marokkaanse-moeder-is-hoax/

- http://leplus.nouvelobs.com/contribution/928681-christiane-taubira-et-son-fils-en-prison-decryptage-de-cette-fausse-rumeur.html

- http://www.hoaxbuster.com/forum/lettre-d-une-mere

- http://www.hoaxbuster.com/forum/taubira-0

- http://www.grazi.blogger.com.br/2006_05_01_archive.html#38612629

- http://diariodigital.sapo.pt/news.asp?id_news=229303

- http://pim.blogs.sapo.pt/18511.html

- http://www.obrasilpedepaz.blogger.com.br/2006_06_01_archive.html

- http://mensagensvirtuais.xpg.uol.com.br/Reflexao/Uma-carta-de-uma-mae-para-outra-mae

- http://www.dihitt.com/barra/carta-de-mae-pra-mae

- http://www.unjubilado.info/2009/12/26/carta-de-una-madre-a-otra-madre-en-el-pais-vasco/