HOAX: Bananen zijn ingespoten met HIV besmet bloed

De Hoax-Wijzer | 13/05/2016 | Update: 30/06/2016

Sinds mei 2016 circuleert er op internet een waarschuwing dat bananen uit Mexico en/of Guatemala ingespoten zouden zijn met bloed dat met HIV werd besmet. Het gaat hier echter om een hoax die een variant is op het verhaal dat hetzelfde gebeurd zou zijn met sinaasappels uit Algerije, wat eveneens een hoax is. Er zijn geen besmette sinaasappels, bananen of ander fruit aangetroffen, en bovendien is dit onmogelijk aangezien het HIV-virus in die omstandigheden niet kan overleven.

Er circuleren verschillende Nederlandstalige versies van de hoax op Facebook, zoals deze van 10 mei 2016:

PAS OP MENSEN BANANEN UIT MEXICO ZIJN INGESPOTEN MET HIV BESMET BLOED

er zijn ongeveer 2 miljoen trossen bananen van de week ons land binnen gekomen via Rotterdam haven waarschuwing komt van de inter nationale gezondheidszorg deel dit bericht zovaak mogelijk met al uw vrienden en familie voordat er slachtoffers vallen en later zult uw hier meer nieuws over krijgen bekijk de 2 filmpjes aub hieronder en vergeet dit niet te delen

In juni 2016 begon volgende versie te circuleren:

📡ATTENTIE📡

Beste mensen, er zijn idioten die de definitieve oplossing hebben gevonden om je te besmetten met HIV POSITIEF, deze bananen komen vanuit het buitenland waar ze geïnjecteerd worden met bloed dat besmet is met hiv positief!!! Dus voordat je eet, eerst even de schil aan de binnen kant controleren. Vooral als je kinderen hebt. Massaal delen aub om iedereen te waarschuwen!

Volgens diverse verhalen zouden een miljoen bananen afkomstig uit Guatemala met HIV geinfecteerd bloed zijn ingespoten. De originele berichten zijn in het Spaans geschreven, maar daarna zijn er ook berichten in het Engels op diverse sites opgedoken. De Nederlandstalige versie van dit verhaal werd in mei 2016 verspreid door de valse nieuwssite Not100, onderdeel van Niet100/Koffiepauze, een clickbait- en valse nieuwssite die eveneens complottheorieën publiceert.

De versie waarin wordt beweerd dat bananen besmet zijn met HIV, is een variant van het bijna identieke verhaal van 2015, waarin sinaasappels uit Algerije besmet zouden geweest zijn. In dit geval is enkel het soort fruit veranderd, en de naam "Algerije" naar dat van een ander land. In de titel van het Not100-artikel wordt verwezen naar Mexico, terwijl het artikel inhoudelijk dan weer verwijst naar Guatemala, een buurland van Mexico. Het artikel blijft verder erg vaag en bevat de typische opstelling en portie taalfouten die men doorgaans kan verwachten van een valse nieuwssite. Andere versies zijn nog vager en spreken enkel over bananen "vanuit het buitenland".

De oudste versie van de hoax met de besmette sinaasappels kan worden getraceerd tot een tweet die dateert van 13 december 2014. De Arabische tweet bevat een afbeelding van de sinaasappel, maar maakt geen vermelding van Algerije en verwijst naar bloed dat besmet was met "virus C" (mogelijk hepatitis C). Op 19 februari 2015 deed de hoax zijn intrede op Facebook, gevolgd door de Engelse versie op 24 februari 2015 en nadien ook door Franstalige en Nederlandstalige versies met telkens dezelfde afbeeldingen. De versie van de geïnfecteerde banaan begon in februari 2016 in het Engels te circuleren.

Het kan sowieso worden uitgesloten dat er bananen of ander fruit in omloop zijn die met HIV besmet bloed zouden bevatten. Het is immers onmogelijk om HIV op deze manier over te dragen: het virus kan niet lang overleven buiten het lichaam, waardoor het niet mogelijk is om HIV op te lopen via voeding. Zelfs in het onwaarschijnlijke geval dat voeding in contact gekomen zou zijn met bloed dat besmet is met HIV, zou het virus vrijwel onmiddellijk sterven wanneer het in contact komt met lucht. HIV kan hoogstens enkele minuten overleven indien het zich niet in menselijke cellen en menselijke lichaamstemperatuur bevindt, en ook in gedroogd bloed sterft het virus.

Het is, in een extreem geval, dus enkel mogelijk om besmet te geraken indien je een banaan of ander stuk fruit consumeert die onmiddellijk ervoor werd geïnjecteerd met besmet bloed. Wanneer de banaan dan in de winkel ligt te wachten om door jou gekocht te worden, is er al een veel te lange tijd voorbij gegaan en zou een eventuele aanwezigheid van het HIV-virus volledig vernietigd moeten zijn. Ook het koken van voeding en zelfs je maagzuur zorgen ervoor dat het virus niet kan overleven in geconsumeerde voeding. Zelfs indien het allemaal wel mogelijk was, is er geen reden om aan te nemen dat de circulerende waarschuwingen terecht zijn. In zulk geval zouden er immers officiële waarschuwingen van overheden en gezondheidsinstanties worden gepubliceerd.

De rode kleur op de binnenkant van de banaan is wellicht slechts het gevolg van verrotting. Het verrottingsproces van bananen en ander fruit kan immers verschillende kleuren zoals bruin, zwart of donkerrood veroorzaken. Het gaat hier aldus om een hoax die vergelijkbaar is met oudere hoaxes omtrent besmette ananas, ketchup, pizza, Pepsi en geïnfecteerde naalden verstopt in tankstations. Ook beweringen dat fruit uit Thailand in 2013 werd besmet me HIV werden weerlegd door de Thaise ambassade. Het is aldus aangeraden het hoaxbericht niet verder te verspreiden.