Wordt de ICE-code (In Case of Emergency) door ambulanciers gebruikt?

De Hoax-Wijzer | 19/06/2015 | Update: 08/07/2015

Reeds geruime tijd circuleert er een kettingbericht via e-mail en sociale media, waarin wordt opgeroepen om gebruik te maken van het ICE-systeem. Er wordt meer bepaald gevraagd om een telefoonnummer in je mobiele telefoon te plaatsen met de naam "ICE" (afkorting van "In Case of Emergency), zodat in geval van nood ambulanciers weten wie te contacteren. De opstelling van de tekst lijkt alle kenmerken van een hoax te hebben (vaag verhaal, geen bronvermeldingen, oproep om door te sturen of te delen). Toch hoeft het in dit geval niet noodzakelijk om een hoax te gaan. Integendeel, het vooropgestelde systeem biedt zeker een aantal voordelen, maar niettemin dienen er wel enkele opmerkingen aan worden toegevoegd.

Het circulerende bericht luidt als volgt:

Verzoek van de Ambulancedienst

Wij, medewerkers van ambulancediensten, maken steeds vaker mee dat de patiënt wel een mobieltje bij zich heeft, maar dat we de hele gsm moeten doorspitten om het telefoonnummer te vinden van: ouder/partner/contactpersoon. Dit hebben we landelijk in de groep gegooid en we zijn tot een slimme oplossing gekomen. De zgn. ICE code.

Wij vinden het een goed idee, een standaardnaam te hanteren, die verwijst naar een contactpersoon voor noodgevallen.

Wij stellen voor dat iedereen in zijn GSM een adres creëert onder de naam "ICE" (=In Case of Emergency). Onder deze naam sla je het telefoonnummer op van de persoon die geïnformeerd moet worden in geval van nood.

"ICE" IS ONDERTUSSEN AL INTERNATIONAAL ERKEND ALS AFKORTING.

Met deze codeletters weten politie, de ambulanciers, de dokter, enz...

steeds wie ze moeten contacteren.

Indien u meerdere nummers wil opslaan, maak dan gebruik van de namen ICE1, ICE2, ICE3 ,...

't Is gemakkelijk te realiseren, kost niets en kan zeker een verschil maken als het snel moet gaan.

Creëer nu meteen een ICE-adres met telefoonnummer in je GSM.

Stuur en deel deze mail naar zoveel mogelijk personen, dan zal deze ICE bekend en gebruikt worden

Het concept van de ICE-code werd voor het eerst gelanceerd in april 2005 door Bob Brotchie, een voormalig paramedicus van de East Anglia Ambulance Service in het Verenigd Koninkrijk. Er werd een website opgericht, en de campagne werd gesponsord door het telecombedrijf Vodafone. Een onderzoek uitgevoerd door Vodafone had immers uitgewezen dat maar liefst 75% van de mensen geen contactgegevens bij zich had van wie te contacteren bij een ernstig ongeval. De ICE-campagne was bedoeld om hier verandering in te brengen: door het toevoegen van telefoonnummers van familie of andere belangrijke personen onder de naam "ICE", een afkorting voor het Engelse "In Case of Emergency", zouden de hulpdiensten snel kunnen vinden wie te contacteren in geval van nood. Bob Brotchie geeft aan dat er meestal wordt gezocht naar telefoonnummers onder namen zoals mama, papa, moeder, vader, enz.. in het telefoonboek van de mobiele telefoon, maar misschien wil het slachtoffer helemaal niet dat in zulk geval net die personen worden gecontacteerd.

De ICE-campagne groeide in populariteit na de terreuraanslagen in Londen van 7 en 21 juli 2005. Hierdoor werd soms beweerd dat het ICE-concept werd gelanceerd naar aanleiding van deze terreuraanslagen, maar dat is echter fout: de campagne was reeds enkele maanden voordien opgestart. Al gauw zou het idee ook bijval krijgen bij andere paramedische diensten, zoals de Welsh Ambulance Service NHS Trust en de Welsh Assembly (de deelregering van Wales in het VK). Volgens Bob Brotchie zou het ICE-concept zich zelfs in datzelfde jaar nog verder verspreid hebben buiten de Britse grenzen, en ook ingang gevonden hebben in Australië en de Verenigde Staten. Enkele jaren later, in 2007, werd het concept tevens geïntroduceerd in Nederland op advies van het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD), en startten telecombedrijven Telfort, Hi en KPN hiervoor een campagne op. In 2009 lanceerden een aantal ambulancediensten in Nederland opnieuw een oproep om gebruik te maken van ICE, en werden er ook in België initiatieven in die richting genomen door de federale overheid via het Belgisch Instituut voor Verkeersveiligheid (BIVV), het Vlaams parlement, een aantal gemeentebesturen, OCMW's en politiezones.

HOAX OF NIET?

Sinds begin 2010 (en mogelijk al vroeger) begon het ICE-concept zich ook te verspreiden op het internet als een kettingbrief, aanvankelijk via forums en e-mails, en later ook op sociale media. Op het eerste zicht lijkt de tekst een aantal kenmerken te hebben van een hoax: geen vermelding van de auteur, en de oproep om te delen of door te sturen zoals typisch is voor een kettingbrief. De tekst wordt ook vaak gedeeld met een foto van ambulanciers, hoewel er nochtans een speciaal logo voor was gelanceerd door Bob Brotchie op zijn website Ice4Safety. Ondanks dit alles gaat het in dit geval echter niet om een hoax, aangezien het ICE-initiatief wel degelijk bestaat en er duidelijk bekend is wie het concept heeft opgestart. Toch bevat de circulerende tekst enkele onjuistheden die, hoewel ze op zich onbenullig lijken, tot heel wat misverstanden kunnen leiden.

De bewering dat "ICE onderstussen internationaal erkend is als afkorting" is onjuist en creëert een misleidend gevoel van veiligheid dat hulpdiensten er overal en altijd gebruik van zullen maken. Dat is immers niet vanzelfsprekend het geval. Hoewel ICE reeds in 2009 werd geprezen door het Korps Landelijke Politiediensten in Nederland, zag een woordvoerder van het Nationale Politie Instituut geen reden om het idee te promoten, aangezien hulpdiensten sowieso zonder veel problemen contactgegevens kunnen terugvinden in mobiele telefoons, vaak onder bv. "mama" of "thuis". Brits initiatiefnemer Bob Brotchie zou hiertegen echter argumenteren dat het slachtoffer misschien niet wil dat net deze personen worden gecontacteerd in zulk geval. Ook de Nederlandse telecombedrijven gaven kritiek op het ICE-concept, en opteerden voor de afkorting SOS omdat die beter bekend is dan ICE.

Wordt het ICE-concept dan effectief door alle hulpverleners gebruikt? Volgens een aantal gemeente- en stadsbesturen, OCMW-diensten, het Rode Kruis en andere verenigingen en organisaties in elk geval wel, maar zij hebben bijna allemaal de circulerende tekst (of een gedeelte ervan) letterlijk gepubliceerd. Andere organisaties zijn voorzichtiger met hun woordkeuze, en geven aan dat het geen officiële overheidscampagne betreft, en dat er geen verplichte protocollen daartoe zijn. De website ikEHBO.nl merkt tevens terecht op dat het niet de ambulancediensten zijn die bellen, maar wel het ziekenhuispersoneel. De Ambulancezorg Nederland (AZN) noemt de circulerende tekst zelfs een "hoaxmail" en geeft aan dat, hoewel ze het ICE-concept een goed idee vinden, dit niet zelf promoten. Tevens bevestigen ook zij dat het de primaire taak van de hulpverlener is om acute zorg toe te dienen aan de patiënt, het opsporen en contacteren van mensen gebeurt pas achteraf in het ziekenhuis. Sommige Engelstalige kettingmails worden verspreid in naam van de Australische Ambulance Service of New South Wales, maar zij gaven reeds in 2008 aan dat de e-mail niet van hen afkomstig was, en waarschuwen om voorzichtig om te gaan met contactinformatie omwille van vertrouwelijkheidskwesties.

Wij gaan niet zover als het bestempelen van de circulerende tekst als een hoax, maar het is niettemin wel belangrijk om te begrijpen dat het ICE-concept geen internationaal officieel gebruikte methode is door hulpverleners. Er is natuurlijk niets mis met het toevoegen van ICE-nummers aan de telefoonboek van je mobiele telefoon, zolang je onthoudt dat hulpverleners niet verplicht zijn er gebruik van te maken. Het is dus mogelijk dat ziekenhuispersoneel je ICE-nummers zal aantreffen en proberen te contacteren, maar het is evenzeer mogelijk dat zij niet met ICE vertrouwd zijn en deze nummers dus gewoon negeren. In de praktijk is gebleken dat politie, brandweer en ambulancediensten in Nederland vrijwel nooit gebruik maken van ICE-nummers. Dit hoeft je er natuurlijk niet van te weerhouden om toch ICE-nummers in je mobiele telefoon op te slaan, maar zelfs dan zijn er een aantal zaken die je vooralsnog in je achterhoofd moet houden, zoals we hieronder aangeven.

NADELEN VAN ICE

Op zich lijkt het een ideaal systeem te zijn: het kost je niets om ICE-nummers in je mobiele telefoon te zetten, en het maakt het werk van het ziekenhuispersoneel er enkel maar sneller en makkelijker op. In theorie klopt dit volledig, maar in de praktijk blijkt het systeem niet geheel zonder nadelen te zijn. We sommen hieronder even enkele bedenkingen op:

- Het ICE-systeem is enkel bruikbaar indien de mobiele telefoon bij het slachtoffer blijft tijdens (en na) het ongeval, en/of dat de mobiele telefoon kan worden geïdentificeerd als eigendom van het slachtoffer. De kans hiertoe is kleiner dan bv. bij een portemonnee of handtas, waarin meestal wel iets te vinden is waarmee de eigenaar identificeerbaar is, zoals een identiteitskaart, rijbewijs, foto's van familieleden, ... De kans dat een portemonnee verloren geraakt bij een ongeval is tevens kleiner, omdat deze meestal in een broek- of jaszak zit, terwijl een mobiele telefoon vaker in de hand wordt vastgehouden en dus ook makkelijker verloren raakt.
- Een mobiele telefoon kan tijdens een ongeval makkelijk beschadigd geraken, waardoor de informatie die je er in opgeslagen hebt niet meer toegankelijk is. Natuurlijk kunnen ook geschreven vormen van identificatie onleesbaar of vernietigd worden door bv. vuur- of waterschade, maar in een aantal andere gevallen zullen zij wel een val of impact overleven, terwijl een electronisch toestel hier vooralsnog door kan worden beschadigd. Zelfs indien de mobiele telefoon door de schok enkel uitvalt en verder niet beschadigd is, is er in de meeste gevallen een pincode nodig om hem terug aan te zetten, waardoor het toestel vooralsnog niet bruikbaar is voor het ziekenhuispersoneel (zie hieronder).
- Er bestaan verschillende telefoons met verschillende software, waardoor de manier om een intern telefoonboek te raadplegen vaak telkens helemaal anders is. Het is dus mogelijk dat het ziekenhuispersoneel niet vertrouwd is met het softwaresysteem op je smartphone, en vooralsnog verkiest om contactgegevens te zoeken op andere manieren, zoals in je portemonnee.
- Mobiele telefoons zijn omwille van veiligheidsredenen vaak vergrendeld met een code, waardoor het ziekenhuispersoneel er geen toegang toe heeft en vooralsnog geen gebruik kan maken van het telefoonboek. In een aantal gevallen voorziet smartphone-software (alsook verschillende al dan niet betalende apps) wel voor een manier om toch contactgegevens voor noodgevallen te raadplegen zonder toegangscode.
- Niet alle mobiele telefoons ter wereld zijn in staat om Romeinse letters te kiezen, waardoor in bepaalde talen en landen er geen "ICE" kan worden gebruikt. Om dit op te lossen, werd door de wereldwijd standaard gebruikte E.123 van UTI een aanvulling gedaan. Het aanbevolen formaat is in dit geval 0nx, waarbij de n een getal van 1 tot 9 moet zijn, en x een beschrijving van de desbetreffende persoon, zoals bv: 01moeder, 02vader. Hierbij wordt dan weer afgeweken van het ICE-concept, waardoor er nog steeds geen sprake is van uniformiteit.

Uit dit alles kunnen we concluderen dat het aangewezen is om contactgegevens voor noodgevallen steeds op schriftelijke wijze bij je te dragen in je portemonnee of bij je identiteitsbewijs. Pas wanneer je dit doet, is het zinvol om ook ICE-nummers in je mobiele telefoon te zetten als secundaire methode. Het mag dus in geen enkel geval de bedoeling zijn dat geschreven contactgegevens bij je identiteitskaart geheel worden vervangen door ICE-nummers in je telefoon! Het is dan ook bijzonder jammer dat dit niet duidelijk vermeld wordt in de circulerende teksten over het ICE-concept. Zoals eerder al vermeld, is het tevens niet de taak van een ambulancier om contactgegevens op te zoeken; zijn prioriteit ligt bij het verstrekken van medische hulp aan het slachtoffer, en het opzoeken van telefoonnummers van belangrijke contactpersonen gebeurt meestal pas na opname in het ziekenhuis. Zodoende is het dus mogelijk dat contactpersonen pas enkele uren na het ongeval worden opgebeld door het ziekenhuispersoneel.

ICE-TELEFOONNUMMERS GEVEN TOEGANG TOT VIRUSSEN?

In juli 2005, toen de ICE-campagne erg populair was, werd eveneens het bericht verspreid dat ICE een virus zou bevatten die mobiele telefoons kon besmetten. Het vermeende virus zou je telefoonboek scannen naar het woord "ICE" om vervolgens je instellingen te wijzigen en je beltegoed te stelen (of dure oproepkosten aan te rekenen). Circulerende kettingmails vroegen dan ook aan iedereen om ICE-contactgegevens veiligheidshalve terug uit je telefoon te wissen. Dat is echter helemaal een hoax, die mogelijk bedoeld was om de ICE-campagne te saboteren. Er bestaat geen virus dat mobiele telefoons met ICE-nummers infecteert, en het toevoegen van ICE-nummers aan je telefoonboek is dan ook geheel veilig.

CONCLUSIE

Het toevoegen van ICE-telefoonnummers in je mobiele telefoon is een idee dat ontstond in 2005 en sindsdien in verschillende landen populair geworden is. Het mag echter niet worden gebruikt ter vervanging van andere methoden, enkel als bijkomende methode bovenop een briefje met contactgegevens in je portemonnee of bij je identiteitskaart. De kans is immers groter dat bij een ongeval je mobiele telefoon uitvalt, stuk gaat of verloren geraakt, dan dat dit het geval is met een briefje bij je identiteitskaart. Tevens zijn veel mobiele telefoons beveiligd met een toegangscode, al bestaan er tegenwoordig apps om toch zonder code toegang te verlenen aan contactnummers in geval van nood. Jammer genoeg vermeldt de circulerende tekst niet het advies om ook geschreven contactgegevens bij je te bewaren.

Hoewel het ICE-concept op zich een goed idee is, althans als secundaire methode, en het inmiddels in verschillende landen bekend is, is het geenszins een officieel erkende methode en zijn hulpverleners ook niet verplicht er gebruik van te maken. Het is dus vooralsnog mogelijk dat ICE-nummers in je mobiele telefoon gewoon worden genegeerd, zoals in de praktijk ook vaak gebeurt. Tevens is het niet de taak van ambulanciers om op zoek te gaan naar contactgegevens, hun primaire functie is het verlenen van gezondheidszorg, en pas wanneer het slachtoffer werd opgenomen in het ziekenhuis zal het ziekenhuispersoneel op zoek gaan naar contactgegevens. Het is dus belangrijk om niet exclusief te rekenen op het ICE-systeem, maar steeds ook geschreven contactgegevens bij je te hebben.

Bronnen:

- https://www.facebook.com/photo.php?fbid=400217296767650

- http://www.hoax-slayer.com/ice-campaign-email.html

- http://incaseofemergency.org/

- http://www.snopes.com/crime/prevent/icephone.asp

- http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/england/4674331.stm

- http://www.truthorfiction.com/ice/

- http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/wales/4746789.stm

- http://edition.cnn.com/2008/HEALTH/02/07/ep.if.i.die/index.html

- https://web.archive.org/web/20100312085117/http://www.nu.nl/internet/945114/contactpersoon-in-mobieltje-helpt-hulpverleners-video.html

- http://docs.vlaamsparlement.be/docs/schv/2008-2009/HEEREN/127/antw.127.doc

- http://www.saabforum.nl/viewtopic.php?f=16&t=72103